Vụ tiêu diệt thủ lĩnh IS và tương lai chính trị của Tổng thống Mỹ Donald Trump

Cái chết của thủ lĩnh IS al-Baghdadi đến vào thời điểm không thể thích hợp hơn, khi mà Tổng thống Mỹ đang đối mặt với cáo buộc bỏ rơi đồng minh người Kurd tại Đông Bắc Syria và nguy cơ bị phe Dân chủ luận tội. Tuy nhiên, giới phân tích cho rằng, việc triệt hạ thủ lĩnh IS sẽ không khiến các nghị sĩ bớt tập trung vào cuộc điều tra đối với ông Trump.

Nhiều người đã ca ngợi Tổng thống Donald Trump về thành công của chiến dịch tiêu diệt thủ lĩnh IS. Ngay cả thượng nghị sĩ Lindsey Graham của đảng Cộng hòa, người từng chỉ trích mạnh mẽ việc Tổng thống rút quân khỏi Syria, cũng bày tỏ lời khen ngợi: “Cuộc chơi đã thay đổi. Đây là thời điểm nên tự hào về quân đội Mỹ cũng như các cơ quan tình báo của chúng ta. Và đây cũng là thời điểm mà những người chỉ trích ông Trump nhiều nhất nên nói: Ông làm tốt lắm, Tổng thống”.
Tăng lợi thế tranh cử
Việc tiêu diệt một trùm khủng bố khét tiếng sẽ giúp nâng cao đáng kể uy tín của Tổng thống Trump, đặc biệt là khi cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ 2020 đang đến gần. Chiến dịch đột kích tiêu diệt thủ lĩnh IS al-Baghdadi diễn ra trong bối cảnh chỉ còn 1 năm trước cuộc bầu cử mà ông Trump muốn tái đắc cử thêm một nhiệm kỳ nữa. Hãng thông tấn Reuters (Anh) cho biết, Tổng thống Trump có thể tận dụng thành tích tiêu diệt thủ lĩnh IS để lấy cảm tình của cử tri trong cuộc vận động tranh cử năm tới, bên cạnh thành tích về kinh tế Mỹ trong thời gian ông ngồi ở Nhà Trắng.
Gần đây ông Trump có nhắc lại, cựu Bộ trưởng Quốc phòng James Mattis cho rằng việc đánh đuổi IS sẽ mất khoảng 2 năm, nhưng ông chỉ mất hơn 1 tháng. Còn với al-Baghdadi, ông đã tìm kiếm hắn 3 năm nay, chứng tỏ ông xem trọng mục tiêu này đến thế nào. Rõ ràng là ông Trump hy vọng thành công của chiến dịch sẽ tạo tiền đề để ghi điểm trước các cử tri vẫn còn đang phân vân về năng lực lãnh đạo của ông. Học giả Lanhee Chen đến từ Viện Hoover nói: “Tôi nghĩ việc này sẽ không thay đổi quỹ đạo chính trị của chúng ta, nhưng không nghi ngờ gì nữa, nó là một chiến thắng của Tổng thống”.
Chiến công tiêu diệt al-Baghdadi là một lợi thế mà chỉ Tổng thống Trump mới có được. Tờ New York Times nhận định, với Tổng thống Trump, tác động tích cực từ việc tiêu diệt al-Baghdadi là điều gần như chắc chắn, bởi IS từ lâu đã được biết đến là một cái tên gieo rắc kinh hoàng cho người dân Hợp chủng quốc với hàng loạt vụ khủng bố và video hành quyết con tin mang quốc tịch Mỹ. Tổng thống Trump tự nhận rằng, chiến dịch này còn lớn hơn sự kiện tiêu diệt trùm khủng bố Osama Bin Laden. Có một sự trùng hợp đến ngạc nhiên, chiến dịch tiêu diệt trùm khủng bố Al-Qaeda năm 2011 đã trở thành một trong những bước ngoặt cho chiến dịch tái tranh cử của Tổng thống Obama vào năm sau đó.

Hiện trường vụ tiêu diệt trùm khủng bố IS al-Baghdadi ở Idlib, Syria

Thông điệp về chính sách đối ngoại 
Cũng trong bài phát biểu với phóng viên ngày 27-10 tại Nhà Trắng, Tổng thống Trump nhấn mạnh rằng, với việc  al-Baghdadi đã chết, giờ đây thế giới đã trở nên an toàn hơn rất nhiều. Đối với ông Trump, cái chết của al-Baghdadi là minh chứng cho sự khôn ngoan của chiến lược bảo vệ nước Mỹ từ nội địa mà không cần phải đưa lính Mỹ tham gia vào những “cuộc chiến không hồi kết” ở nước ngoài.
Dù vậy, có một thực tế là, bất chấp việc rút gần như toàn bộ 1.000 binh sỹ khỏi Syria, Lầu Năm Góc lại có kế hoạch điều xe tăng và lực lượng chiến đấu tới Đông Bắc Syria, viện dẫn lý do cần bảo vệ các giếng dầu mà người Kurd đang kiểm soát khỏi nguy cơ rơi vào tay IS. Điều này là một ngoại lệ đối với quy tắc “không binh sỹ” của Trump.
Trong khi đó, truyền thông Mỹ mấy ngày qua đã có nhiều bài bình luận, đã đến lúc nên thừa nhận tất cả những gì Washington muốn ở Syria là dầu mỏ “đáng giá”.
Việc giết al-Baghdadi phần nào nhấn mạnh thông điệp chính sách đối ngoại đơn giản mà ông Trump đang tạo ra cho chiến dịch tái tranh cử của mình, đó là: Ông hoàn toàn có thể đánh bại IS tại Trung Đông, và ở vùng đất đó, Mỹ sẽ rút quân trừ khi đó là lợi ích kinh tế trực tiếp của nước Mỹ. “Ưu tiên số 1 của chính quyền ông Trump trong chính sách Syria là thâu tóm các nguồn dầu mỏ của nước này” - Benjamin Hart, tác giả một bài viết trên Tạp chí New York hôm 25-10 viết.
Mỹ chưa từng có ý định “trả” các vùng lãnh thổ nhiều dầu mỏ ở Syria cho chính quyền Damascus. Ý định càng được thể hiện rõ khi Tổng thống Trump hôm 27-10 cũng đã bày tỏ muốn “thỏa thuận với Exxon Mobil hoặc 1 trong những công ty lớn của Mỹ vào cuộc” và khai thác các giếng dầu ở Syria một cách phù hợp.
Trong khi đó, Bộ Quốc phòng Nga ngày 26-10 đăng tải các dữ liệu vệ tinh cho thấy, người Kurd đang khai thác và buôn lậu dầu mỏ ở Syria ra ngoài quốc gia này “với sự bảo hộ của lính Mỹ và nhà thầu quốc phòng tư nhân Mỹ”. Một người phát ngôn Bộ này cho biết, các hoạt động buôn bán dầu mỏ phi pháp mà Mỹ giám sát này đem lại doanh thu hơn 30 triệu USD/tháng, đồng thời gọi đây là “thổ phỉ quốc tế”.
Không đẩy lùi được điều tra luận tội 
Cũng có quan điểm cho rằng, cái chết của trùm khủng bố al-Baghdadi không có nghĩa là tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng đã bị triệt tiêu trong khi ông Trump chưa có chiến lược nào cho khu vực Trung Đông. Ông cũng bị chỉ trích đã phá vỡ truyền thống vì không báo cáo sơ lược về cuộc đột kích đến các nhà lãnh đạo cao nhất của Quốc hội Mỹ. Bên cạnh đó, cái chết của al-Baghdadi được đánh giá là thành tựu quan trọng của Tổng thống Donald Trump, nhưng có nhiều ý kiến cho rằng, điều này không có tác dụng thay đổi cục diện cuộc điều tra luận tội ông.
Tin tức về cái chết của al-Baghdadi lan khắp thế giới vào thời điểm ông Trump phải đối mặt với cuộc điều tra luận tội từ đảng Dân chủ. Giới chức đảng này cho rằng, Tổng thống Trump đã đề nghị người đồng cấp Ukraine Volodymyr Zelensky chỉ đạo mở cuộc điều tra nhằm vào con trai ông Joe Biden, qua đó tạo lợi thế cho ông Trump trong cuộc đua tái tranh cử Tổng thống năm 2020.
Đúng như dự đoán, ngày 31-10, Hạ viện Mỹ bỏ phiếu thông qua nghị quyết tiến hành việc điều tra luận tội, gây sức ép lên Tổng thống Donald Trump trước cuộc bầu cử năm 2020. Như vậy là lần thứ 3 trong lịch sử hiện đại, một Tổng thống Mỹ đương nhiệm bị đưa ra luận tội. Ngay sau đó, Tổng thống Trump đã có một loạt tuyên bố phản ứng trên mạng xã hội Twitter. Ông chỉ trích “trò lừa đảo”, “cuộc săn phù thủy” của phe Dân chủ không phải vì sự thật và công lý mà vì lo sợ và căm ghét ông.

“Việc Tổng thống Donald Trump xuất hiện trên truyền hình thông báo về thành công của chiến dịch tiêu diệt trùm khủng bố IS Abu Bakr al-Baghdadi giống như chiếc dây đai an toàn trong cuộc chiến sinh tồn chính trị của ông. Không còn nghi ngờ gì nữa, một ông Trump bị tổn thương, bị tấn công tứ phía, lại đang mất niềm tin của các đồng minh chính trị, giờ đã được củng cố rất nhiều”.
Bình luận của tờ Guardian (Anh)