Tìm nơi trú ẩn an toàn cho 18.000 người đặc biệt trong Chương trình bảo vệ nhân chứng liên bang Mỹ

- Được phát triển từ ý tưởng của nhân viên Bộ Tư pháp Gerald Shur và khởi động năm 1971, cho đến nay, chương trình Bảo vệ nhân chứng liên bang Mỹ (WITSEC) đã cung cấp bến đỗ an toàn cho hơn 18.000 nhân chứng khắp nước Mỹ cùng gia đình để đổi lấy lời khai của họ.

Lực lượng Cảnh sát Tư pháp Mỹ dùng màn che một cửa hàng cà phê trong một chương trình bảo vệ nhân chứng

WITSEC hứa sẽ đưa họ đến một nơi trú ẩn an toàn do Chính phủ bảo trợ để thuyết phục một số người khai ra các băng đảng mafia và các nhóm tội phạm, cũng như giúp các công tố viên buộc tội nhiều “ông trùm” trong các đường dây tội phạm đó.

Carmine Sessa - một trường hợp điển hình
Carmine Sessa, bí danh Carmine Marletta (SN 1951) là một người Mỹ gốc Phi, một tay giết thuê chuyên nghiệp núp danh đầu bếp. Khi nổi danh, Sessa trở thành cố vấn cho gia đình tội phạm Colombo ở Brooklyn và đóng một vai trò quan trọng trong gia đình này từ năm 1991 đến 1993. Sessa sau này trở thành nhân chứng của Chính phủ. Trong cuộc đời len lỏi trong giới tội phạm tại New York những năm 1980, Sessa đã giết 4 người để tạo dựng danh tiếng và để bước chân vào gia đình tội phạm quyền lực Colombo.
Năm 1991, nảy sinh cạnh tranh trong nội bộ gia đình Colombo. Cuộc chiến thanh trừng giữa các thành viên gia đình này đã làm 12 tay anh chị thiệt mạng. Carmine Sessa được gia đình Colombo tin tưởng giao lãnh đạo một nhóm với nhiệm vụ giết chết Orena, kẻ thù nguy hiểm nhất của gia đình Colombo.
Ngày 20-6-1991, Sessa cùng với Zambardi, John Pate và Hank Smurra đã đến nhà của  Orena tại Long Island để phục kích và giết anh ta. Tuy nhiên, khi Orena về gần nhà, anh ta phát hiện ra cái bẫy, đã trốn thoát và không hề hấn gì. Hậu quả của lần để Orena thoát chết, cháu trai của Sessa, Larry Sessa đã gần như bị giết trong một cuộc phục kích. Larry bị các tay súng đeo mặt nạ đuổi theo phố và chỉ may mắn thoát chết khi nhảy vào xe của một người bạn với thương tích đầy người. Ngày 8-4-1993, Sessa và những tội phạm khác của gia đình Colombo bị bắt khi tham dự một cuộc họp kín bên ngoài Nhà thờ St. Patrick ở Manhattan. Sessa bị truy tố với nhiều tội danh giết người.

Chương trình bảo vệ nhân chứng liên bang Mỹ đã góp phần truy tố thành công 89% các vụ án với hơn 10.000 tên tội phạm hình sự bị kết án.

Ngay sau khi bản cáo trạng năm 1993, Sessa, với sự thúc giục của vợ, đã nhận tội với 4 vụ giết người và trở thành một nhân chứng của Chính phủ. Sessa tiếp tục làm chứng trong 8 phiên tòa nhằm bóc gỡ các tay du côn trong các gia đình tội phạm.
Tháng 10-2007, sau gần 10 năm sống dưới chương trình bảo vệ nhân chứng của Chính phủ Mỹ, Sessa xuất hiện với cặp kính râm và một cái lưng gù giả, tóc bên thái dương nhuộm trắng, trông giống một thợ may nhà nghề hơn là một cựu cận thần của gia đình tội phạm Colombo, với vai trò người làm chứng trong phiên tòa xét xử cựu thanh tra FBI Lindley DeVecchio. Ông này bị buộc tội giúp một sát thủ khét tiếng giết 4 người trong những năm 80 và 90 của thế kỷ trước.

Ảnh chụp Carmine Sessa trong hồ sơ lưu trữ tội phạm liên bang của FBI

Cắt đứt với quá khứ nếu không muốn bị sát hại
Mục đích của việc bảo vệ an toàn các nhân chứng là để họ có thể làm chứng tại các phiên tòa có thể kết án tội phạm có tổ chức, các băng nhóm hoặc mạng lưới khủng bố. Phần rủi ro cao nhất là khi nhân chứng quay lại để làm chứng. Do đó, hàng loạt biện pháp an ninh được tiến hành vào thời điểm này. Người ta có thể chở nhân chứng bằng xe chống đạn hoặc máy bay trực thăng và thuyền đánh cá. Có trường hợp xử mafia, cảnh sát đem một chiếc xe bọc thép và lực lượng hộ tống để đánh lạc hướng giới tội phạm. Hoặc có thể hoá trang thành thợ may như trong trường hợp của Carmine Sessa.
Sau khi phiên tòa kết thúc, chương trình sẽ giúp họ hòa nhập cộng đồng mới và trở nên tự lập. Cơ quan hành pháp và cảnh sát địa phương được thông báo chỗ ở của nhân chứng, kiểm tra nhân chứng về ma túy và rượu theo định kỳ. Các nhân chứng được bảo vệ đòi hỏi tìm được việc làm và trở nên độc lập càng sớm càng tốt. Nếu không tích cực tìm kiếm việc làm, họ sẽ không được nhận tiền hỗ trợ sinh kế nữa. Lúc đó, họ có thể đăng ký để được hưởng trợ cấp xã hội.

 Một nhân dạng bị xóa của người trong Chương trình bảo vệ nhân chứng liên bang Mỹ

Quy tắc quan trọng nhất là các nhân chứng không được liên hệ với các cộng sự cũ hoặc những thành viên gia đình không được bảo vệ và cũng không được quay lại nơi đã sống. Đến nay chưa có nhân chứng nào tuân thủ quy tắc này bị giết cả. Một khi đã hòa nhập cộng đồng, nhân chứng chỉ cần liên hệ với chính quyền mỗi năm một lần. Họ phải liên hệ với cơ quan chức năng nếu họ đi khỏi nơi đang cư trú. Bất kỳ ai muốn liên hệ với họ đều phải thông qua Văn phòng Chuyên trách thi hành án Bộ Tư pháp.
Một trong những “độc chiêu” của chương trình là kiến tạo trạng thái mai danh toàn diện của nhân chứng và giúp họ lẩn vào một cộng đồng mới, nơi hầu như không ai có thể nhận ra họ. Cục Cảnh sát thuộc Bộ Tư pháp là cơ quan vất vả nhất bởi hàng loạt nhiệm vụ: tạo ra nhân dạng mới và tìm một nơi ở mới cho nhân chứng, gia đình họ và bất kỳ cộng sự nào của họ đang bị đe dọa; tạo cơ hội để họ có một công việc hợp lý; hỗ trợ nhân chứng tìm kiếm nhà ở, giải ngân sinh hoạt phí cho nhân chứng (bình quân 60.000 USD/năm); cung cấp căn cước mới cho nhân chứng và các thành viên trong gia đình; bảo vệ nhân chứng 24 giờ trong ngày khi họ đang ở trong vùng có mối đe dọa cao, kể cả thời gian trước và trong khi phiên tòa diễn ra. Khi cần, nhân chứng được cảnh sát thu xếp để các nhà tâm lý học, tâm thần học hoặc nhà hoạt động xã hội tư vấn và chỉ dẫn.
Việc thay đổi tên được thực hiện bởi hệ thống tòa án giống như bất kỳ sự thay đổi tên khác nhưng các hồ sơ được niêm phong.

Nhân chứng trong chương trình góp phần đưa nhiều đối tượng tội phạm ra tòa

Hiệu quả cao trong bắt giữ tội phạm
Chương trình này ra đời trên cơ sở Đạo luật Kiểm soát tội phạm có tổ chức năm 1970 và được sửa đổi bởi Đạo luật Kiểm soát tội phạm toàn diện năm 1984. Một vài bang như California, Illinois, New York và Texas có các chương trình bảo vệ nhân chứng của bang khi người làm chứng ở đây không phải là đối tượng được chương trình liên bang bảo vệ.
Chương trình này đã mang đến một công cụ độc đáo và hiệu quả trong trận chiến của chính quyền chống lại những kẻ âm mưu phạm tội và tội phạm có tổ chức. Từ khi khởi động vào năm 1971 đến nay, ước tính chương trình đã bảo vệ, chuyển chỗ ở và tạo nhân dạng mới cho hơn 8.300 nhân chứng và 9.800 người phụ thuộc của họ. Gần như không có người làm chứng nào bị thiệt mạng khi họ được đưa vào chương trình bảo vệ. Chương trình bảo vệ nhân chứng đã góp phần truy tố thành công 89% các vụ án mà nó tham gia, với hơn 10.000 tên tội phạm hình sự bị kết án.
Một nhân chứng được bảo vệ khi mà lời khai của họ được xác định là cần thiết để truy tố thành công một vụ án hình sự và trong trường hợp cuộc sống của họ và gia đình gặp nguy hiểm. Ngoài ra còn những đối tượng khác cũng được bảo vệ nếu lời khai của họ đáng tin và có cơ sở và cam đoan sẽ không rút lời khai khi ra trước tòa.
Hiện, Carmine Sessa và gia đình anh ta vẫn đang tham gia Chương trình bảo vệ nhân chứng liên bang. Mọi chuyện khởi đầu từ những thủ tục không bình thường của WITSEC, Sessa được đưa đến một nơi cư trú mới với nhân thân mới. Và có lẽ đến khi chết đi cũng sẽ không ai nhận ra Carmine Sessau từng là một tên tội phạm khét tiếng.