St. Valentine và Những Đóa Hoa
Florian Russi
Ẩn khuất trong nhà dòng Benedictine ở San Giusto gần Tuscania trong tỉnh Viterbo của nước Italia, có một vị tu sĩ tên là Valentino. Mồ côi từ thuở ấu thơ, bước vào dòng tu Benedictine vào những năm đầu thế kỷ 11, và vào lúc câu chuyện này được kể lại, chàng tuổi trẻ bốc đồng Valentino vừa bước sang tuổi 23, tuy tràn đầy hăng hái nhiệt tình, nhưng lại là một người cần cù và vững dạ. Chàng hết mực ngoan đạo và sống đúng theo những giáo điều của vị sáng lập dòng tu, Benedict xứ Nursia, với các nguyên tắc căn bản là “làm việc và cầu nguyện.”
Chỉ có 18 tu sĩ trong tu viện và ai nấy đều bận túi bụi với công việc hàng ngày. Valentino phụ trách làm vườn. Chàng trồng trọt rau củ, rau mùi, và rất nhiều loại hoa. Chàng làm việc rất chu đáo, chăm sóc các luống hoa, vườn rau với sự đam mê của một người làm vườn và xem đời mình như là công cụ để phục vụ Chúa. Về điểm này, chàng cũng rất trung thành với các đức tin của Benedict, một tấm gương sáng chói, yêu cầu tất cả anh em trong tu viện làm mọi việc vì sự vinh quang vĩ đại hơn của Chúa.
Rau củ và rau thơm được chuyển chàng vào bếp ăn của tu viện, còn riêng chàng luôn chú tâm vào việc chăm sóc các loài hoa, sao cho giáo đường trong tu viện lúc nào cũng được trang hoàng với những đóa hoa tươi thắm, màu sắc tươi vui qua suốt các mùa tiết trong năm; và mỗi khi Cha Viện trưởng muốn vinh danh hay cảm ơn một ai đó, chàng luôn luôn gom góp những đóa hoa tươi thắm nhất trong tu viện bấy giờ để làm quà tặng.
Một ngày mùa xuân, khi bước qua khu vườn, ngạc nhiên vì sự trỗi vượt của các bông hoa, cảm nhận về mỹ thuật của chàng bị quấy nhiễu bởi hai đoá hồng không được cân xứng so với các chị em của chúng. Không do dự, chàng cắt ngay chúng và ném qua bức tường bao quanh khu vườn. Một giọng nữ kêu đau đớn vang lên sau đó. Ngay lập tức, Valentino chạy đến bên bức tường cao bằng đầu người, trèo lên một tảng đá ven bờ để có thể nhìn qua. Một đôi trẻ tuổi đang tản bộ trên con đường men theo tu viện. Hai đoá hoa hồng đã rơi trúng vào mặt cô gái, và những cái gai của chúng đã cào xước cô ta một cách tê hại. Cô ta bị chảy máu chút ít và luôn miệng phàn nàn, trong khi chàng trai đang dùng chiếc khăn tay để thấm những vết máu trên mặt cô kêu lên: “Tên điên nào sao lại ném hoa hồng một cách bừa bãi thế này?”
Valentino sửng sốt nhìn sững đôi uyên ương. Chàng nói vọng xuống: “Thật muôn vàn xin lỗi! Chính tôi đây. Tôi đúng là điên rồ, chẳng để ý gì cả. Để tôi chạy đến phòng bào chế tìm chút thuốc mỡ để cầm máu cho vết thương.”
“Không cần đầu”, người nữ trả lời. “Nhưng hãy nói cho tôi nghe, có thực là hoa hồng được xem là tuyên ngôn của tình yêu? Những bông hoa của ông đúng là một bất ngờ đối với tôi, nhưng chúng cũng không phải ngẫu nhiên mà đến. Chúng là bằng cớ chàng trai này đúng là người thích hợp với tôi. Mãi đến bây giờ tôi vẫn không yên tâm lắm.”
“Sư huynh,” chàng trai tiếp lời, “đúng là một công cụ trong ý Chúa. Chúng tôi sẽ đính hôn trong tu viện của anh và sư huynh sẽ là người làm chứng cho chúng tôi. Không biết sư huynh xưng hô ra sao?”
“Tôi là Valentino,” chàng trả lời. “Nhưng trước khi hai người rời đi, tôi thấy cần phải tặng hai người một bó hoa huệ.” Chàng bước trở lại vườn, cắt hoa đưa qua tường trao tặng cho đôi trẻ tuổi. Chàng nói thêm: “Xin vui lòng cho tôi biết tên, để tôi có thể dâng lời cầu nguyện cho quý vị.”
“Tôi tên Marcella,” cô gái trẻ nói, “và chàng đẹp trai này là Eugenio. Tôi yêu chàng ta nhiều lắm. Hẳn đây là ý Chúa.”
“Chúc hai người thật nhiều hạnh phúc”, Valentino trả lời, bước xuống khỏi tảng đá và theo tiếng chuông rung sư huynh Damian đang gọi các tu sĩ trong nhà dòng về dâng lễ ban chiều.
Cuộc gặp gỡ với cặp đôi trẻ tuổi chiếm lĩnh suy nghĩ của Valentino một khoảng thời gian dài. Làm việc trong vườn những ngày sau đó, chàng nghe tiếng nói vọng lại từ phía sau bờ tường tu viện. Trèo lên hòn đá ven bờ, chàng nhìn thấy một đôi trẻ khác đang đi dạo trong vòng tay quyến luyến của nhau. Chàng gọi vọng xuống: “Hãy chờ một chút, tôi có mấy đoá hoa tặng cho các bạn.” Chàng cắt một bó cẩm chướng màu hồng và trao qua tường cho đôi bạn. “Xin chúc may mắn.” Đôi bạn trẻ nhận những đoá hoa, ngập tràn trong vui vẻ và hạnh phúc. Riêng Valentino cũng cảm thấy xúc động đến tận cùng tâm khảm.
Từ ấy trở đi, Valentino có thói quen trao tặng hoa cho bất kỳ những ai chàng gặp đi ngang qua tu viện nơi bức tuờng của khu vườn tràn đầy hoa tươi suốt tháng quanh năm. Dần dần cư dân trong các làng lân cận đều biết đến chàng. Các đôi tình nhân truyền miệng cho nhau về sự tử tế của Valentino, rằng nhận hoa từ chàng là biểu hiện cho tình yêu và dâng hiến của họ. Nhưng không chỉ những cặp đôi trẻ tuổi. Cả những đôi lớn tuổi, những người đã lập gia đình con cái đầy đàn, những chàng và nàng đang yêu nhau và cả những người độc thân đều tìm đến tu viện. Valentino không phân biệt một ai và luôn tìm những đóa hoa tươi thắm nhất trong vườn lúc bấy giờ để tặng họ.
Sư huynh Damian, người giữ cổng, quan sát mọi chuyện xảy ra với cặp mắt thận trọng và báo lại cho viện trưởng, Cha Lorenzo. Cha là người vững lòng tin vào các điều răn công giáo và yêu mến lân cư nên nói rằng: “Hoa và những món quà thật lòng trao tặng mang theo lời chúc phúc của Chúa. Nếu trong vườn có đủ đầy hoa, thì mọi người đầu có thể thưởng ngoạn chúng.”
Những món quà rộng rãi từ Valentino trở thành một lợi thế cho tu viện. Ngày càng có nhiều người rung chuông tại lều của người gác cổng, xin được làm lễ đính hôn trong giáo đường của tu viện, xin được phép đón mừng các dịp đặc biệt hay xin lễ cầu nguyện cho những người thân đã rời khỏi thế giới này. Rất nhiều đóng góp, lớn hoặc nhỏ đã được gởi vào quỹ của tu viện. Dù các tu sĩ sống đời kiệm ước và khiêm tốn nhưng họ vẫn phải khó khăn để tìm nguồn tài chánh cần thiết để duy trì tu viện. Nhà dòng trông nhờ rất nhiều vào sự đóng góp này. Tiền đóng góp được một phụ tá của viện trưởng gọi là người giữ hầm rượu thu giữ. Valentino rất ít hay biết về việc này. Quà tặng bằng hoa của chàng là những gì chàng dâng cho mọi người bằng cả trái tim. Quà tặng lại cho tu viện không liên quan gì tới chàng. Năm tháng cứ thế dần qua và mọi người đều có cảm giác rất hài lòng.
Một ngày mùa xuân năm sau đó, khi đang làm việc trong vườn, Valentino nghe có tiếng phụ nữ gọi chàng qua bức tường tu viện. Chàng vội vã đến bên hòn đá bên lề nhìn qua. Đứng bên lối đi là một thiếu phụ chàng quen mặt. “Là tôi đây, Marcella,” cô ta lên tiếng. “Sư huynh còn nhận ra tôi chăng? Tôi là người bị sư huynh ném cành hoa trúng mặt đó. Những cánh hoa ấy chẳng đem lại chút may mắn nào. Eugenio đi học trên Perugia một tháng sau đó và ngã lòng với một phụ nữ khác ở đó rồi.”
“Thật đáng tiếc về chuyện ấy,” Valentino trả lời. “Hoa là một biểu tượng quan trọng, nhưng nó không mang lại một sự bảo đảm nào. Có lẽ tốt hơn hết là cô nên tìm một người khác vậy.”
“Ban đầu tôi rất buồn và đau,” cô ta trả lời. “Có nhiều lúc tôi nghĩ rằng Eugenio không phải là người thích hợp với tôi. Tôi luôn có chút ngờ vực, tuy vậy tôi không đến nỗi yêu anh ta quá đỗi đâu.”
Tiếng chuông báo giờ dâng lễ ban chiều lại vang lên. Valentino hứa cầu nguyện cho Marcella và mời cô ngày hôm sau quay trở lại. Cô đồng ý và từ đấy trở đi, thường xuất hiện bên bờ tường để kể cho Valentino nghe về cô ta, về những điều cô suy nghĩ và những trở ngại của cô. Thế rồi Valentino thật nhanh chóng nhận ra trong giờ kinh nguyện ban tối, chàng không còn nghĩ về sự vinh quang vĩ đại của Chúa nữa mà chỉ nhớ về Marcella và sự xuất hiện dễ thương của nàng. Trái tim chàng bùng cháy với tình yêu vô bờ bến. Nên vào buổi gặp kế tiếp, chàng nói với nàng: “Cô có thấy ba cây đoan ở đàng kia với những lùm bụi xung quanh chăng? Có lẽ chúng ta sẽ gặp nhau ở đấy cũng vào giờ này ngày mai.”
“Chúng ta không được phép làm như vậy,” cô trả lời. “Ông là một tu sĩ và không được phép vui hưởng sự bậu bạn của một người nữ.”
“Tôi chỉ muốn chuyện trò với cô mà không bị ai quấy rầy thôi,” Valentino đáp lời. “Ngoài ra, tôi vẫn chưa khấn lời nguyện trọn đời. Tôi vẫn có thể trở lại với đời sống bình thường của trần thế.”
Chàng nhìn nàng với đôi mắt khẩn khoản và đối với nàng, cũng thật rõ ràng, nàng cũng đã ngã lòng yêu chàng rồi. Và như thế nàng hứa sẽ gặp chàng ở nơi cụm ba cây đoan vào ngày hôm sau. Đến giờ hẹn, Valentino trèo qua tường tu viện, hối hả đi về nơi hai người đã đồng ý hội ngộ. Marcella đang đợi chàng. Họ ôm choàng lấy nhau, giữ nhau trong tay thật chặt, thật lâu. Chỉ đến khi tiếng chuông vang lên từ phía xa xa, Valentino mới nhanh chóng chạy về tu viện. Marcella cũng thế, không muốn thấy ai phải đi tìm chàng.
Từ đấy gần như ngày nào họ cũng gặp nhau, có khi vào ban sáng, có khi vào ban trưa, có khi vào ban đêm, trong lúc quy luật tu viện ghi rằng đó là giờ đi ngủ. Sư huynh Damian, người gác cổng, là người đầu tiên để ý đến sự thay đổi trong cung cách sinh hoạt của Valentino. Có lần ông nhận thấy chàng trèo qua tường trở lại tu viện. Valentino nói rằng chàng đã phải giúp đỡ một cậu bé bị thương trong khi chạy. Damian đương nhiên không dễ tin như vậy. Valentino sợ rằng ông ta sẽ tiết lộ chuyện này trước mặt mọi người trong buổi kiểm điểm toàn tu viện sắp tới khi các tu sĩ sẽ phải bộc bạch về cuộc sống của họ và có thể phê bình lẫn nhau. Vì thế chàng dự đoán những câu hỏi mà người gác cổng có thể đặt ra. Chàng xin gặp viện trưởng, Cha Lorenzo, để xưng tội.
Cha Lorenzo đối với Valentino vừa là một người cha, vừa là một người bạn. Trước khi trở thành viện trưởng, ông đã thương yêu chăm sóc Valentino lúc chàng còn bé khi mới vào tu viện và đã là một tấm gương sáng để chàng noi theo. Cha là một người rất sùng tín, nhưng cũng là một người rất thông hiểu, nên Valentino đặt hết hy vọng vào sự giúp đỡ của cha.
Chàng đã không phải thất vọng. “Con biết không,” Cha Lorenzo nói, “ta luôn nhắc con; phải nhìn thật cẩn thận vào chính lòng mình, trước khi con bước vào dòng tu Benedictine: những quy luật của nhà dòng có thể hữu ích cho đời sống tu viện, nhưng cũng rất khó thực hành. Sống thanh sạch là một việc rất khó thực hiện. Không phải ai cũng có thể vượt qua mọi cám dỗ và có được ơn kêu gọi. Con biết ta thương yêu con như con trai của ta và trân quý bản chất hữu ái của con. Nếu con phải rời khỏi cộng đoàn này, ta sẽ rất buồn. Ta sẽ không ngăn trở bước đi của con, song ta chỉ muốn con hãy đợi thêm một tháng nữa rồi hãy quyết định và trong khoảng thời gian ấy, không nên gặp Marcella nữa. Trong vòng vài tuần ấy con sẽ nhận ra rằng có phải Chúa đã định rằng hai con nên ở bên nhau hay không.”
Valentino hứa với Cha viện trưởng sẽ vững lòng trông cậy theo đề nghị của Người. Ngày hôm sau chàng một lần nữa vượt tường để nói với Marcella về câu chuyện với cha Lorenzo. Nàng mừng đón chàng với vẻ cảm xúc rất tự nhiên. Nhưng chỉ một lúc sau, khuôn mặt nàng trở nên nghiêm trang, và nàng nói với chàng rằng:
“Em vẫn thường suy nghĩ về chuyện của hai chúng ta. Em muốn thành gia thất và có con cái. Em yêu chàng nhưng không nghĩ rằng chàng sẽ có thể bảo bọc được một gia đình như thế. Chàng là một người làm vườn giỏi giang, nhưng chàng chưa bao giờ biết một nghề nào thực sự. Nên thật khó cho chàng có thể tìm một việc làm trả lương tử tế bên ngoài hàng rào tu viện. Cha mẹ của em cũng không khá giả gì. Em chỉ có tấm thân này mà nhiều người đàn ông cảm thấy ưa thích mà thôi. Tình yêu của chúng ta thật tuyệt vời, nhưng em phải quyết định dứt khoát. Hai chúng ta phải tỉnh thức và chia tay nhau thôi.”
Dù những lời này tổn thương Valentino rất sâu sắc, chàng phải công nhận Marcella nói đúng. Chàng gật đầu đồng ý, với đôi mắt đẫm lệ. Chàng ôm choàng lấy Marcella và, trong vô thức như một gánh nặng được cất khỏi đôi vai, họ không ngần ngại âu yếm từ biệt nhau lần cuối.
Những tuần và những tháng kế tiếp đến với Valentino thật không dễ dàng chút nào, nhưng chàng cũng chắc chắn rằng Marcella sẽ chẳng bao giờ còn quay lại bờ tường tu viện hay cụm ba cây đoan. Chàng cố hướng mọi chú ý của mình vào công việc và nguyện cầu và tận dụng mọi cơ hội để xin những lời khuyên răn và ủng hộ từ Cha Viện trưởng. Vết thương vẫn còn nguyên trong hồn, nhưng chàng không để lộ cảm nhận của mình, vẫn làm thật nhiều người hạnh phúc với những đóa hoa tươi sáng của mình.
Một ngày nọ vào năm sau đó, sư huynh Damian chạy vào báo với Cha viện trưởng Lorenzo trong tâm thái thật phấn khích, rằng có một bé sơ sinh được bỏ lại trong một chiếc giỏ ngoài cổng tu viện. Đây không phải lần đầu chuyện như thế xảy ra, và Cha Viện trưởng cũng có chút ngờ vực về sự kiện này. Tuy vậy ông vẫn không nói một lời, bởi vì đó chỉ là hoài nghi và ông không muốn gây xáo trộn trong uộc sống cộng đoàn tu viện. Ông biết rõ rằng, không có cách nào tìm được cha mẹ của cậu bé ngoại trừ mối nghi ngờ. Nhưng sự yên ổn của đứa trẻ sơ sinh, một bé trai, là mối quan tâm đầu tiên của ông, nên ông nhanh chóng đi tìm một người mẹ nuôi để chăm sóc cho đứa trẻ. Tiếp theo, ông viết một lá thư cho Mẹ Bề Trên của một dòng nữ tu kế cận. Trong quá khứ Bà vẫn thường luôn sẵn sàng nhận những đứa trẻ bị bỏ lại ngoài cổng San Giusto để nuôi dưỡng. Nhưng đã lâu vị Mẹ Bề Trên này không có thư từ qua lại. Bà đã có viết rằng cộng đoàn của bà hiện đang bị tràn ngập với các trẻ mà họ đã nhận vào với lòng thương xót. Cùng lắm thì họ chỉ có thể nhận bé gái mà thôi.
Cha Lorenzo thật sự hết hy vọng. Ông biết rằng không có gia đình nào lại sửa soạn hay đang mong chờ việc nuôi dạy con của một ai khác trong gia đình của họ. Mặt khác ông lại thấy các sư huynh trong nhà dòng lại có vẻ thích đứa bé trai này. Khi hỏi họ, họ đều trả lời rằng họ đã hình dung thật rõ ràng như thế nào để giữ bé ở lại trong tu viện và cùng nhau chăm sóc cho cậu. Valentino và Damian nhìn thật kỹ bé trai. Ngay cả với cố gắng tưởng tượng thêm, Damian vẫn hkông thấy nét tương tự nào giữa Valentino và cậu ta.
Valentino cũng không thấy điểm tương đồng nào giữa chàng và đứa bé. Nhưng chàng nhận ra sự tương tự với người thiếu phụ mà chàng, người yêu các loài hoa và mọi người, đã thân mật biết bao kết hợp gần một năm trước đây. Valentino không muốn tỏ lộ ý nghĩ của mình, nhưng chàng không thể ngăn mình ngày càng bị cảm nhiễm mạnh mẽ hướng về đứa bé. Cha Lorenzo giải quyết thật dễ dàng cho chàng bằng cách đặt tên đứa trẻ là Valentino-Damian trong lễ rửa tội và quyết định hai anh em sẽ là cha đỡ đầu cho đứa bé. Quyết định của cha căn cứ vào việc Damian là người đầu tiên tìm thấy đứa bé và Valentino là người chăm sóc.
Như thế thật không khó chút nào cho Valentino để ý đến việc phát triển của đứa trẻ và dạy em rất nhiều điều hữu ích và tài năng. Chàng cũng tiếp tục gieo rắc niềm vui với những quà tặng bằng hoa của mình. Cha Lorenzo cho phép chàng chuyển khu vườn ra ngoài khuôn viên tu viện, để có thêm chỗ cho việc trồng hoa. Ngày càng có nhiều người thường xuyên đến thăm tu viện và họ đều vui vẻ trò chuyện cùng chàng. Ai cũng cho rằng chàng là một người khôn ngoan lanh lợi, và ai gặp chàng cũng cảm nhận được sự nồng ấm đến từ trái tim chàng. Một trong những cuộc chuyện trò qua khuôn tường tu viện, chàng được biết Marcella đã rời bỏ vùng Viterbo dọn về Roma. Ở đó, nàng làm bạn với một nhà điêu khắc nổi tiếng và họ đã lập gia đình với nhau. Valentino rất vui khi thấy định mệnh đã xoay chuyển như vậy.
Nhiều năm nữa lại trôi qua và chàng trai trẻ Valentino-Damian lớn nhanh như thổi. Cha Lorenzo cũng yêu cậu với toàn tâm ý của Người. Cậu trai đang lớn học được rất nhiều từ Cha về đời sống và công việc của St. Benedict. Từ Valentino, chàng thừa hưởng sự bao dung với tình yêu hoa cỏ và con người. Từ Damian chàng học được chẳng hay ho gì khi làm một kẻ dại khờ, phải luôn luôn chú ý mọi điều.
Những năm sau đó tu viện San Giusto trải qua thời cực thịnh. Khi đến tuổi, Valentino-Damian gia nhập dòng Benedict. Cậu học thần học và muốn trở thành một tu sĩ. Nhiều người phản đối vì chàng có nguồn gốc không rõ ràng. Tuy nhiên Cha Lorenzo, với sự giúp đỡ của Đức Giám Mục Viterbo, vận động chấp nhận chàng như một trường hợp ngoại lệ. Sau khi Cha Lorenzo qua đời, Đức Giám Mục thậm chí còn chỉ định Valentino-Damian làm người kế nhiệm. Lúc này Valentino già cũng đã mất. Tân viện trưởng hết sức vui mừng khi được tin người bạn của các tình nhân và các loài hoa đã sớm được mọi người vinh danh là thánh. Trong ký ức của tân Viện trưởng, việc tặng hoa, kẹo và những món quà nhỏ đã trở thành một thói quen của mọi người vào ngày mang tên của Valentino, ngày 14 tháng 2. Một trong số những vị Giám Mục tiền nhiệm cũng đã được phong thánh sau khi tuẫn đạo và cũng được gọi là Valentino, đã ủng hộ hình thức phong nhậm này. “Máu của các vị thánh không nhất thiết phải tuôn đổ,” ông nói. “Họ không nhất thiết phải tuẫn đạo. Chỉ cần phân biệt họ qua các tình yêu tha nhân công việc vì lòng bác ái là đủ rồi.”
*****
Phỏng dịch từ Bản tiếng Anh của David Whybra
Hình ảnh minh hoạ: Rita Dadder
A project of Bertuch Verlag, Weimar and of the twsd, Trägerwerk Soziale Dienste
Florian Russi là một nhà văn Đức, theo học một trường đại học dòng Jesuit, bắt đầu viết văn khi còn đi học. Tác phẩm đầu tay của ông được xuất bản năm 2004 bởi Bertuch Verlag tại Weimar
No comments:
Post a Comment